نام عملیات:
کربلای 4

رمز عملیات:
(یا محمد)

تاریخ عملیات:
1365/10/3

منطقه عملیات:
جبهه : جنوب موقعیت : جنوب و غرب خرمشهر(ابوالخصيب- شلمچه)

نیروهای عمل کننده:
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران
درصد موفقیت:

وسعت منطقه آزاد شده:
0

مناطق تحت تصرف دشمن:

مراحل عملیات:

اهداف:

تصرف شهر بصره و تهدید جاده صفران – بصره


طراحان عملیات:

هدایت فرماندهی عملیات بر عهده قرارگاه مركزی خاتم الانبیاء (ص) سپاه پاسداران بود و چهار قرارگاه عملیاتی نیز اجرای آن را بر عهده داشتند.     

تعداد هواپیماهای منهدم شده:
0

تعداد تانکهای منهدم شده:
70

تعداد خودروهای منهدم شده:
0

تعداد هلی کوپترهای منهدم شده:
0

تعداد کشته و زخمی:
8000

تعداد اسرا:
60
تعداد هواپیماهای غنیمت گرفته شده:
0

تعداد تانکهای غنیمت گرفته شده:
0

تعداد خودروهای غنیمت گرفته شده:
0

تعداد هلی کوپترهای غنیمت گرفته شده:
0

اماکن آزاد شده:
شرح عملیات:

 اين عمليات مي‌بايست در ساعت 22:30 مورخ 3/10/1365 آغاز شود. به همين خاطر غواص‌هاي خودي ساعاتي قبل به درون آب رفته و به سمت خط دشمن حرکت کردند. در اين ميان، نيروهاي دشمن که کاملا آماده و هوشيار بودند ضمن پرتاب منور، با تيربار و خمپاره به طرف نيروهاي خودي شليک مي کردند. در مجموع، عمليات خارج از کنترل و هدايت فرماندهي قرار گرفته بود و قبل از هر دستوري يگان‌ها با توجه به نوع وضعيت و هوشياري و عکس العمل دشمن به محض رسيدن به ساحل، درگيري را آغاز مي‌کردند. در اين حال، رمز عمليات (يا محمد) حدود ساعت 22:45 اعلام شد و نيروهاي عمل کننده فقط توانستند در جزاير سهيل، قطعه، ام الرصاص، ام البابي و بلجانيه نفوذ کنند و در بعضي مناطق نيز به صورت موضعي رخنه نمايند.

در مقابل، نيروهاي دشمن با پرتاب پي در پي منور و اجراي چند مورد بمباران کنار نهر عرايض (عقبه برخي از يگان ها) و هم چنين اجراي آتش موثر روي رودخانه اروند، عملاً سازمان غواص‌ها و نيز نيروهاي موج دوم و سوم را به هم زد. به طوري که نيروهاي يگان‌هاي مجاور بعضا پراکنده شده و اغلب نمي‌توانستند روي هدف عمل نمايند‌.

يکي از مناطق حساس عمليات، جزيره ام الرصاص و نوک بوارين بود که به رغم تلاش بسياري که براي تصرف آن انجام شد، به خاطر هوشياري دشمن امکان ادامه درگيري از ميان رفت. دشمن با شليک پرحجم تيربار روي آب، از عبور نيروها از تنگه ام الرصاص - بوارين جلوگيري کرد. مضافا به اين که به خاطر حساسيتي که دشمن نسبت به ام‌الرصاص داشت، در پدافند آن از 9 رده مانع طبيعي و مصنوعي بهره مي برد، به طوري که هرگاه از هر خط عقب رانده مي شد، در خط بعدي که نسبت به خط قبلي اشراف و تسلط داشت، مقاومت مي‌کرد.

در اين حال، با توجه به هوشياري دشمن، امکان ادامه عمليات ميسر نبود، لذا به منظور حفظ قوا و طراحي مجدد عمليات آتي، از ادامه نبرد اجتناب شد.

علل ناموفق بودن عمليات

بعد از فاش شدن قضيه مك‌فارلين (دبير شوراي امنيت ملي ريگان، رييس جمهور وقت امريكا) عراقي‌ها به امريكا بدبين شدند. امريكا براي به‌دست‌ آوردن دوباره اعتبار خود در قبال عراق سعي كرد با كمك جاسوسي و اطلاعاتي به اين كشور به نحوي جبران مافات كند، بنابراين براي اين كار دقيق‌ترين و جزئي‌ترين خبرها را درباره عمليات كربلاي 4 در اختيار عراقي‌ها قرار داد. اظهارات مقامات عراقي در مورد اهداف عمليات و نتيجه آن حاكي از آن بود كه اطلاعات ارسالي به عراق حاوي نكات قابل ملاحظه‌اي بوده است. حتي راديوي عراق پيشاپيش تبليغات مي‌كرد كه عمليات ايرانيان شكست خورده است و وزير دفاع عراق ضمن تشكر از امريكا اظهار داشت: ما به خاطر اين اطلاعات از آنان تشكر مي‌كنيم اما به آنان خاطرنشان مي‌كنيم كه در مقايسه با برخوردشان با ايران در اين مورد تعادل برقرار نبوده‌است.

تجربه دشمن از عمليات فاو و عبور غواص‌ها از اروند و نيز مسلح كردن زمين در محورهاي حمله آن‌گونه كه امكان مقابله با مهاجمان را براي آن‌ها فراهم مي‌ساخت.